Een paar jaar geleden zijn we op het VMBO gestart met de invoering van competentie gericht onderwijs. Dat wil zoveel zeggen dat je leerlingen zoveel mogelijk gebruik laat maken van hun vaardigheden die ze al hebben en de mogelijkheid biedt om andere vaardigheden verder te ontwikkelen. Kennis is daarbij minder belangrijk, want kennis is iets dat je ‘vanzelf’ op gaat doen als iets belangrijk genoeg is. Competenties ontwikkelen gaat zeker niet vanzelf. Sommige hele leuke, open en sociale leerlingen vinden het leuk om aangesproken te worden op dingen die ze niet zo heel goed doen en willen dan graag aan de slag om dat te verbeteren. Maar de iets meer gesloten leerling die verplicht wordt samen te werken en dat helemaal niet wil zal het aanspreken ervaren als een aanval, of minstens een afkeuring van de persoonlijkheid. De nuance die daarom heel belangrijk is de manier van aanspreken en dat noem je dan coaching.
Functionele coaching kost veel tijd, dat je niet hebt in een volle klas met druktemakers. Dus kies je als coach steeds haalbare doelen en personen uit, steeds een beetje wisselend zodat over de linie alle leerlingen in ieder geval een beetje verder komen. Aandacht en tijd besteden aan leerlingen is het belangrijkste aspect van de coaching. Ik ben van mening dat je nog beter één goed en lang open gesprek kunt voeren met 1 leerling, dan al die kleine korte aanwijzinkjes en richtinkjes. Helaas is dat erg moeilijk te realiseren, maar ik zou een groot voorstander zijn van een andere begeleidingsstructuur. Een structuur waarbij echte aandacht is voor iedereen en niet verdeelde voor allemaal.
De kleine coaching bestaat uit aanwijzingen die je lopend in 1 zin kan geven aan een leerling. Correcties, beoordeling van juistheid (van bijvoorbeeld een zin op taalfouten), heel kort observeren en dan een vraag stellen en het groepje verder laten praten zijn van die korte interventies die heel functioneel kunnen zijn. En ik heb nog een belangrijke: Coachen op de manier/toon waarop een leerling iets zegt. Als je nu niet naar de inhoud luistert, maar naar het toontje en daarop reageert krijg je hele aparte reactie: Hoor eens hoe je dat zeg … Probeer dat eens vanuit een krachtige houding te zeggen…. Vooral leerlingen die van huis uit gewend zijn om klagerig te zijn of boos te reageren kun je op die manier buiten de inhoud om aanspreken en laten veranderen.
Chris zit ook in die fase. Mijn coaching op dit moment bestaat uit het aanleren van gespreksvolgorde en toonzetting. Blijkbaar heeft hij een paar dagen geleden door gekregen dat als mensen tegen hem praten er bepaalde tonen zijn en dat er mogelijkheid is voor een ander om op een bepaald moment ook wat te zeggen. Volgorde van praten is te horen aan zinsopbouw en toon en volgens mij hebben babies, die toch niet op de inhoud kunnen letten dat feilloos door. Ik heb nu hele gesprekken met hem. De inhoud laat ik tegenwoordig ook maar weg en spreek in brabbel geluiden die vragend, boos, vriendelijk, open, schattig, blij, intelligent, noem maar op klinken en wij hebben samen al een ritme van wie er wat zegt. Mijn zinnen zijn nog wat langer dan de zijne, maar hij kijkt me aan en wacht wanneer zijn beurt komt om wat te vertellen. En heel leuk vind ik ook dat zijn geluiden zeer wisselend zijn. Ook imiteert hij mijn gezichtsuitdrukkingen als ik blij kijk of schattig. In het begin schreef ik het al, het kost veel tijd, maar dan heb je ook wat.
