Binnenkort moet hij weer naar het consultatiebureau. Dan is hij anderhalf en gaan ze zijn vorderingen bechrijven. Uiteraard is het wel duidelijk wat er gezegd gaat worden. Hij loopt nog niet door een gebrek aan controle over zijn benen, dat wordt dus meer oefenen en wellicht een fysiotherapeut bezoek. En natuurlijk hele dure schoenen van merk X, want die zijn zo goed voor zijn voeten. Je krijgt meteen een folder mee met een uitgebreide beschrijving, die achtergelaten is door de zoveelste arts-bezoekster. Daarnaast zijn zijn linguïstische vermogen op peil, hij is alert en vrolijk, heeft goede coördinatie over zijn handen en pakken, is sociaal geïnteresseerd enz. Na raadpleging van het dosier zal er wat gezegd worden over dat hij fladderig was en dat zal gekoppeld worden aan het nu. En dan doen consultatiebureau’s waar ze goed in zijn: Voor elke oplossing is er een probleem. Als je blue en onbevangen zoals wij in het opgroei gedoe staan, dan is het makkelijk om het één en ander te zeggen over de oplossingen die er zijn voor problemen die wij nog niet ingezien hebben. Het consultatiebureau heeft talloze oplossingen voorhanden! Het vinden en benoemen van het probleem is echter een vak apart. Het leuke is ook dat vele oplossingen, dezelfde oplossingen zijn van diverse problemen. Bijvoorbeeld is regelmaat de oplossing voor slapeloosheid, slecht eten, druk doen, concentratieproblemen, een huil-baby noem maar op.
Als het gaat om problemen dan zoekt Chris graag naar oplossingen. Soms een beetje geholpen door één van ons, maar toch ook vaak helemaal zelf. Neem nou lopen. Het karretje dat hij als rollator gebruikt loopt onhandig, het is eigenlijk een zit karretje. Dus aan de verkeerde kant lopen, maar ook aan de zijkant loopt prima en op de derde foto heeft hij besloten te gaan zitten, wat ook weer een oplossing is. Het probleem “niet lopen” is hiermee opgelost ook al is onze oplossing “zelf lopen” niet het gewenste resultaat. Het betekent in ons oplossingsgericht denken dat we waarschijnlijk een ander probleem moeten koppelen aan zijn oplossing van het “niet lopen”. wellicht dat er dan een verandering in het zoeken naar de richting gaat ontstaan.
In organisaties is het eigenlijk niet veel anders. Het zoeken naar een oplossing is vaak de kern van het probleem. Het is van: gooi er een kwartje in en je krijgt voor een euro oplossingen, inclusief een aantal aanbevelingen waarvan je nog niet wist dat het probleem bestond. Laatst heb ik een stuk gelezen met daarin de zogenaamde vuilnisvatbesluitvorming. Die houdt het volgende in aan de hand van een voorbeeld: Op een plenaire lerarenvergadering ligt het voorstel om van 50 minuten les, naar 45 minuten te gaan. De 5 minuten die per les gewonnen worden kunnen worden dan besteed aan extra leerlingbegeleiding. Docenten vreemde talen vinden dat de ze de tijd hard nodig hebben en vragen zich af hoe de leermethode gewijzigd moet worden. Andere docenten hebben vragen bij de invulling van de extra leerlingbegeleiding. Het vrije invullen ervan lijkt een vrijbrief te worden. Sommige docenten vinden dat de tijd opgespaard moet worden om een werkweek te kunnen gaan organiseren. Weer andere hebben moeite met de invulling van werkweken en de aansturing daarvan. Eén leraar die het nut van werkweken niet inziet, wijst erop dat de vorige werkweek de kwaliteit van de slaapgelegenheid zo slecht was, dat het problemen bij de ouders zal gaan opleveren. Andere hebben er problemen mee dat ouders hier inspraak op hebben en willen daar graag eerst over discussieren. Een enkeling is niet tevreden over de inrichting van de dienstkamer waar leerlingen opgevangen worden en het surveillancerooster en vreest nog meer problemen als de pedagogische doelstellingen van deze school nog verder voorop komen te staan. Andere vinden dat het management toch al incompetent en overbelast en vragen om een verandering van structuur van de school, alvorens iets dratisch als dit te gaan doen. Kortom: Het vuilnisvat wordt steeds voller en hoe langer de keuzemogelijkheden open blijven, hoe meer problemen er ingestopt kunnen worden.
Op onze school is er ook niet zoveel focus te herkennen. Strategisch denken verder dan volgend jaar, en niet beperkt door operationele ellende die voorrang krijgt, wordt vaak als lastig ervaren. Nu ben ik zelf ook iemand van oplossingen, en vaak inderdaad ook van problemen waarvan de eigenaar nog niet wist dat die hem had, maar ik ben zo langzaamaan ook steeds vaker bezig met hoe ik denk dat het eruit zou moeten komen te zien. Onderwijs vraagt om visie en missie, terwijl de oplossingen zo voor de hand liggen, maar die kunnen als een schot hagel misschien doel treffen. Toch zijn de meeste hagelkorrels met de beste bedoelingen afgeschoten, alleen niet op dat moment zo functioneel. Het doet een beetje denken aan die TELSEL reclames: Je ziet een oplossing, maar je wist nog niet dat je dat probleem had. Heerlijke manier van werken.
